آشنایی با انواع تکنولوژی های صدا

در کنار پیشرفت‌هایی که فناوری‌های مختلف طی سال‌های اخیر داشته‌اند شاهد معرفی فناوری‌های صوتی نیز بوده‌ایم. این تکنولوژی های صدا کمک می‌کنند که تجربه بازی‌های کامپیوتری، تماشای فیلم و سریال، گوشی دادن به موسیقی یا کارهای مشابه که به نحوی با صوت درگیر هستند بهبود یابد. در این مقاله می‌خواهیم به انواع تکنولوژی های صدا اشاره کنیم و نگاهی نیز به فناوری‌های مدرن‌تر مانند دالبی داشته باشیم.

صدا چیست؟

ارتعاشی که توسط حس شنوایی انسان درک می‌شود صدا نامیده می‌شود. انسان می‌تواند محدوده بین 20 تا 20000 هرتز را بشنود. صوت در تعریف فیزیکی به نوعی از انرژی نسبت داده شده که از تحرک و برخورد ذرات به وجود می‌آید. این نوع از انرژی می‌تواند در محیط‌هایی که ماده وجود دارد انتقال پیدا کند که این ماده می‌تواند جامد، مایع یا گاز باشد. برای مثال در خلا هیچ صدایی رد و بدل نمی‌شود. به عبارتی دیگر چون در خلاء هیچ نوعی از ماده (جامد، مایع، گاز) وجود ندارد در نتیجه هیچ ذره‌ای هم موجود نیست که با ارتعاشات پیوسته، باعث انتقال صدا شود. برای اندازه‌گیری شدت صوت از واحد دسی بل استفاده می‌کنند. 

صدا پدیده‌ای است که این روزها با آن از خواب برمی‌خیزیم و یا در حال گوش کردن موسیقی از آن لذت می‌بریم. امروزه در گوشی‌های همراه، اتومبیل‌ها و هر مکانی که حضور دارید صدا و اصوات ضبط شده یافت می‌شود. هر گاه صدایی می‌شنوید به احتمال زیاد منبعی در اطراف شما وجود دارد و در آن لحظه در حال تولید کردن صداست. حال قصد داریم تا با انواع تکنولوژی های صدا آشنا شویم.

مشاهده لیست قیمت و خرید بهترین اسپیکر و بلندگو در فروشگاه اینترنتی کالاتیک

برای پخش موسیقی دو نوع حالت صدا وجود دارد که می‌توان به مونو و استریو اشاره کرد. یکی از ساده‌ترین و قدیمی‌ترین روش ضبط و بازپخش صدا مونو است. به علت اینکه تمام سیگنال‌های مختلف صوتی با هم ترکیب شده و به یک کانال صوتی منفرد تبدیل می‌شوند. این صدا با نام دیگر مونوفونیک یا تک صوتی نیز شناخته می‌شود.

صدای استریو یک تکنولوژی نسبتاً جدیدتر است. این صدا جایگزین و جانشین فناوری صدای مونو در اکثر برنامه‌های کاربردی است. قابلیتی با عنوان Mono Audio در گوشی‌های اندرویدی وجود دارد که زمانی که مشکل شنوایی داشته باشید یا بخواهید موسیقی را فقط از طریق یک گوشی گوش بدهید می‌توانید قابلیت Mono Audio را فعال کنید. حال به بررسی چند نوع مختلف از تکنولوژی‌های پخش صدا می‌پردازیم.

Dolby

انواع تکنولوژی های دالبی به صورت زیر است:

Dolby Digital: حداکثر 5.1 کانال صوتی را با سرعت 640 کیلوبیت بر ثانیه پشتیبانی می‌کند. (متداول در DVD ها)
Dolby Digital Plus: حداکثر 7.1 کانال صوتی را با سرعت 1.7 مگابیت بر ثانیه پشتیبانی می‌کند. (متداول در سرویس دهنده‌های اینترنتی نظیر Netflix)
Dolby TrueHD: حداکثر 7.1 کانال صوتی را بدون افت کیفیت با سرعت 18 مگابیت بر ثانیه پشتیبانی می‌کند. (متداول در دیسک‌های Blu-ray)
Dolby Atmos: امکان پخش صدا را از بالای سر با استفاده از بلندگوهای سقفی یا اسپیکرهای مخصوصی که صدا را به سقف پرتاب می‌کنند به وجود می‌آورد.

حال به بررسی این موارد خواهیم پرداخت.

Dolby Digital

دالبی دیجیتال یک تکنولوژی صوتی دیجیتال است که توسط Dolby Laboratories توسعه یافته است که به وسیله کاهش اطلاعات مورد نیاز، صوتی با کیفیت بالا تولید می‌کند. دالبی دیجیتال به عنوان یکی از استانداردهای صنعت صدا فراگیر شده است و سیستم‌های سازگار با این فناوری در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند. با استفاده از تکنولوژی پیشرفته رمز گذاری و رمز گشایی، دالبی دیجیتال قادر به پخش صدای چند کاناله است که به ارائه یک تجربه صوتی سینمایی به کاربران کمک می‌کند.

مشاهده لیست قیمت و خرید بهترین هندزفری سامسونگ در فروشگاه اینترنتی کالاتیک

Dolby Digital Plus

دالبی دیجیتال پلاس نوعی از تکنولوژی صدای فراگیر است که تجربه صدای Dolby Audio را در سینمای خانگی، گوشی‌های هوشمند، سیستم‌عامل‌ها و مرورگرها فعال می‌کند. کاربران می‌توانند با Dolby Digital Plus از صدای فراگیر، پر جنب و جوش و با کیفیت بالا لذت ببرند. دالبی دیجیتال پلاس با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته‌تر نسبت به فناوری دالبی دیجیتال، توانسته صدایی با کیفیت بالا و HD را در اختیار کاربران قرار دهد.

Dolby TrueHD

تکنولوژی نسل بعدی Dolby که برای رسانه‌های مبتنی بر دیسک با ظرفیت بالا طراحی شده است. در این فناوری همراه با ویدئو با کیفیت بالا، کاربران می‌توانند صوت را با کیفیت بالا و مانند یک تجربه سینمای بی‌سابقه دریافت کنند. این تکنولوژی با ورود دیسک‌های Blu-ray به بازار و همچنین ظرفیت زیاد اطلاعات ثبت شده بر روی این دیسک‌ها توانست پیشرفت بسیار زیادی در یک بازه زمانی کوتاه داشته باشد.

Dolby Atmos

یکی از تخصص‌های شرکت آمریکایی دالبی کاهش نویز و کد کردن صداست. این شرکت، فعالیت خود را از ابتدای ساخت دستگاه‌های پخش ویدیو خانگی شروع کرده است و می‌توان آن را به عنوان مرجع تعیین استاندارد هر نوع صوتی در گجت‌های مالتی مدیا به حساب آورد. لذت تماشای یک فیلم سینمایی علاوه بر کیفیت تصویر آن به نوع صداگذاری و سیستم خروجی صدا بستگی دارد؛ بنابراین به تازگی استاندارد جدیدی تحت عنوان دالبی اتموس توسط این شرکت در سال 2012 با فیلم انیمیشن Brave به دنیا معرفی شد که قادر است تجربه صوتی خوبی را در اختیار کاربران قرار دهد و علاوه بر سیستم‌های پخش خانگی و حتی صنعتی مانند سینماها، در گوشی موبایل و یا کنسول‌های خانگی نیز کاربرد دارد.

Dolby Atmos یکی از تکنولوژی‌های دالبی به حساب می‌آید که باعث افزایش تعداد کانال‌های صدا به 128 مورد می‌شود تا با اضافه کردن اسپیکرها، صدا را به صورت گسترده‌تری پخش کند. ویژگی اصلی این استاندارد صوتی اضافه شدن اسپیکرهای سقفی به مجموعه اسپیکرها است. با اضافه شدن لایه ارتفاع، امکان بهره مندی از تمام پتانسیل صدای فراگیر به وجود می‌آید به گونه‌ای که شنونده احساس می‌کند در محیط فیلم، بازی و یا حتی سالن موسیقی حضور فیزیکی دارد.

مشاهده لیست قیمت و خرید بهترین هندزفری شیائومی در فروشگاه اینترنتی کالاتیک

استفاده از این قابلیت وابسته به سخت افزار نیست. سرانجام این تکنولوژی در سال 2017 برای گوشی‌های موبایل مورد استفاده قرار گرفت. البته مشخص است که قابلیت پشتیبانی کننده از کیفیت صدای خروجی بلندگوی موبایل، با صدای خروجی سیستم‌های پخش حرفه‌ای کاملاٌ متفاوت است، با این حال شرکت دالبی با یک شبیه ساز مجازی سعی می‌کند تا درکیفیت صدای خروجی موبایل تغییراتی را به وجود آورد؛ بنابراین با استفاده از این تکنولوژی در گوشی‌های موبایل محتویاتی مانند ویدئو، موزیک و بازی‌ها از صدای با کیفیتی برخوردار خواهند بود. در حال حاضر تعداد انگشت شماری از گوشی‌های موجود در بازار از این قابلیت پشتیبانی می‌کنند که از جمله آن می‌توان به پرچمداران سامسونگ اشاره کرد.

تکنولوژی OZO Audio

اولین بار OZO Audio برای تکنولوژی واقعیت مجازی شرکت نوکیا گسترش یافته بود، ولی هنگامی که بازار واقعیت مجازی به اندازه توقع این شرکت پیشرفت نکرد، تمرکز خود را در زمینه موبایل معطوف کرد. تکنولوژی واقعیت مجازی تا امروز تمرکز اصلی خود را روی ایجاد تصاویر به صورت سه بعدی قرار داده است، اما واقعیت اینجاست که این تجربه نو با داشتن صداهای سه بعدی کامل خواهد شد. برای دستیابی به این هدف نیاز است تا همزمان با ثبت تصاویر، صدای محیط نیز به صورت سه بعدی و فراگیر ضبط شوند. سرانجام نوکیا فناوری اختصاصی خود تحت عنوان OZO Audio را در این زمینه به بازار ارائه کرد.

این تکنولوژی انقلابی در زمینه ضبط صدا در گوشی‌های موبایل محسوب می‌شود. تکنولوژی ضبط صدای OZO Audio برای کاربردهای مبتنی بر هوش مصنوعی بسیار مناسب است که در آن دوربین می‌تواند آنچه را که کاربر ضبط می‌کند را شناسایی کند و ضبط صدا را بر اساس آن تنظیم کند. یکی دیگر از ویژگی‌های جالب این فناوری، OZO Zoom است. با استفاده از این ویژگی شما می‌توانید در حین ضبط یک ویدیو با بزرگنمایی تصویر تمرکز صدا را با تصویر مطابقت دهید یا به عبارت دیگر، صدای هر آنچه که در قاب تصویر است تقویت می‌شود و هر آنچه که بیرون از قاب باشد از اهمیت کمتری برخوردار خواهد بود.

فناوری OZO Audio تجربه شنیداری سه بعدی را به صورت بهینه برای هدفون‌ها و سیستم‌های پخش صدای محیطی فراهم می‌سازد. امکان پخش صدای سه بعدی با تأخیر بسیار کم برای دستگاه‌های مبتنی بر واقعیت مجازی با پشتیبانی از ردیابی حرکات سر و همچنین امکان پخش صدای استریو با کیفیت برای دستگاه‌های فاقد این فناوری نیز میسر می‌شود. این فناوری با به کارگیری از 4 میکروفون یا بیشتر، می‌تواند ضبط صدا را به صورت سه بعدی انجام دهد. موبایل‌‌هایی که به سه میکروفون مجهز شوند قادر به ضبط صدای محیطی 360 درجه خواهند بود، اما دستگاه‌هایی مجهز به دو میکروفون صرفاً در حالت عادی به ضبط صدای استریو می‌پردازند. 

همانند نرم افزارهای مدرن ویدیو و عکس تعبیه شده در گوشی‌های موبایل، طراحی اوزو بر اساس آنچه که شما ضبط می‌کنید و بر اساس نحوه عملکرد شما واکنش نشان می‌دهد. همان طور که در حین کار تعادل رنگ، فوکوس و سایر جنبه‌های دیگر یک تصویر توسط دوربین تنظیم می‌شود، اوزو با استفاده از هوش مصنوعی صدای ورودی به گوشی را به بهترین شکل پردازش می‌کند و آن را با تصویر در حال ذخیره سازی مطابقت می‌دهد.

برای مثال وقتی قصد گرفتن یک ویدیو سلفی را دارید امکان دارد اوزو تمرکز اصلی خود را روی میکروفونی که در قسمت جلویی قرار دارد بگذارد. این کار باعث می‌شود تا بینندگان تجربه بسیار واقعی‌تری را در حین پخش شاهد باشند و ویدیویی دقیق‌تر و با جزئیات کامل از لحاظ صوتی ثبت کنند؛ بنابراین در محتوای سلفی نویز پس زمینه کمتر و وضوح بیشتری وجود خواهد داشت.

اوزو یک فناوری مبتنی بر نرم افزار است و وابستگی به تنظیمات یا مکان‌های مخصوص میکروفون ندارد هر سازنده‌ای می‌تواند با پرداخت حق استفاده از این نرم افزار به شرکت مخترع آن، از این تکنولوژی برای بهبود کیفیت صدا در دستگاه‌های خود استفاده کند. تا کنون تنها یکی از شرکت‌های بزرگ تولید کننده موبایل مجوز استفاده از اوزو را برای پرچمدار خود دریافت کرده و انتظار می‌رود که شرکت‌های بیشتری به این کار روی بیاورند. این تکنولوژی در حال حاضر در گوشی‌های نوکیا مانند نوکیا 8 نیز وجود دارد.

dts

شرکت dts مهم‌ترین رقیب دالبی به شمار می‌آید. مهارت این شرکت در ساخت فرمت‌های صوتی است و Dts-HD Master مهم‌ترین نشان تجاری آن است. شرکت Digital Theater Systems تکنولوژی جدیدی در زمینه تولید صدا با نام اختصاری DTS در سال 1993 تولید کرد. ایجاد و پخش صدا در 6 کانال مختلف به وسیله این فناوری صدا صورت می‌گیرد. این تکنولوژی کد گذاری اطلاعات و صدای ضبط شده را انجام خواهد داد؛ بنابراین تولید و پخش صدا لازم به کد گذاری مجدد است.

DTS

DTS Digital Surround: حداکثر 5.1 کانال صوتی را با سرعت 1.5 مگابیت بر ثانیه پشتیبانی می‌کند.
DTS-HD High Resolution: حداکثر 7.1 کانال صوتی را با سرعت 6 مگابیت بر ثانیه پشتیبانی می‌کند.
DTS-HD Master Audio: حداکثر 7.1 کانال صوتی را بدون افت کیفیت با سرعت 24.5 مگابیت بر ثانیه پشتیبانی می‌کند.
DTS:X: همانند Dolby Atmos امکان پخش صدا را از بالای سر به وجود می‌آورد با این تفاوت که نیازی به استفاده از بلندگوهای مخصوص نیست.

همانطور که مشخص است تکنولوژی‌های DTS نسبت به Dolby می‌توانند داده‌های بیشتری را در هر ثانیه منتقل کنند که این موضوع مزیت قابل توجهی را به آن‌ها بخشیده است. البته در بیشتر موارد تفاوت Dolby و DTS قابل تشخیص نیست و تنها علاقه مندان به موسیقی با تجهیزات گران قیمت می‌توانند تفاوت بین این دو را حس کنند. همچنین برای گرفتن صدای بدون افت کیفیت در هر دو فناوری‌ دهد.

سخن آخر

در دنیای امروزی وجود فناوری‌های صوتی باعث شده میزان درگیر شدن با محتوا و لذت بردن از اتمسفر آن چند برابر شود. به همین منظور شاهدیم که سازندگان بازی‌های کامپیوتری یا فیلم و سریال به سراغ استفاده از آخرین تکنولوژی‌های صدا می‌روند تا اثرگذاری محتوا روی کاربر را افزایش دهند. 

پرسش‌های متداول

فناوری دالبی اتموس چیست و چه کاربردی دارد؟

دالبی اتموس، فناوری پخش صدای سه بعدی است که باعث می‌شود کاربر صدا را از بالای سر نیز بشنود. البته برای استفاده از چنین فناوری به بلندگو یا هدست‌های مخصوص نیاز است.

حداقل چند بلندگو در حالت صدای فراگیر 5.1 کاناله وجود دارد؟

5 بلندگو که در جهات مختلف کاربر قرار می‌گیرند و همچنین 1 ساب ووفر که کیفیت پخش صدا را افزایش دهد.