آشنایی با انواع رزولوشن صفحه نمایش

وضوح تصویر در واقع به ما نشان می‌دهد در یک صفحه نمایش از چه تعداد پیکسل استفاده شده است. یکی از مولفه‌های محاسبه تراکم پیکسلی نیز نرخ وضوح تصویر است که اگر آن را با ابعاد صفحه نمایش در نظر بگیریم به تعداد پیکسلی می‌رسیم که در هر اینچ از صفحه نمایش قرار می‌گیرد. حال هرچه این رقم بالاتر باشد، تصاویر در حال نمایش از جزئیات بالاتری برخوردار می‌شوند. با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری را در رابطه با انواع رزولوشن صفحه نمایش در اختیارتان قرار دهیم.

وضوح تصویر (رزولوشن) صفحه نمایش چیست؟

یکی از مهم‌ترین مواردی که در یک صفحه نمایش یا مانیتور مورد توجه قرار می‌گیرد، وضوح صفحه نمایش (Resolution) است. وضوح تصویر یا رزولوشن به توانایی نمایش تعداد پیکسل‌های معین در تصویر گفته می‌شود که هر چه اعداد رزولوشن بزرگ‌تر باشند نشانه بهتر بودن کیفیت تصویر است. یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار بر روی کیفیت تصاویر، کنتراست است.

کنتراست (Contrast) در صفحه نمایش به تفاوت بین روشن‌ترین و تاریک‌ترین بخش هر تصویر گفته می‌شود و هر چه این تفاوت بیشتر باشد، تصویر واضح‌تری را خواهیم داشت. در توصیف یک نمایشگر، می‌توان از عباراتی همانند رزولوشن، وضوح تصویر یا تراکم پیکسلی استفاده کرد. مقوله رزولوشن با اندازه پنل کاملاً ارتباط دارد و از نسبت میزان این دو به هم عددی به دست می‌آید که فشردگی پیکسلی و یا تراکم پیکسلی نامیده می‌شود.

پیکسل کوچکترین بخش تصویر است که از کنار هم قرار گرفتن آنها تصویر تشکیل می‌شود. پیکسل‌ها در بیشتر موارد مربعی و دارای نسبت یک هستند. برای بیان وضوح تصویر از واحدهای DPI و PPI استفاده می‌شود. PPI (Pixel Per Inch) به معنای تعداد پیکسل‌ها در هر اینچ مربع و DPI (Dot Per Inch) به معنای تعداد نقاط در هر اینچ مربع است. نمایشگرها از تراکم پیکسلی مختلفی ساخته شده‌اند و این موضوع باعث تفاوت در وضوح آن‌ها می‌شود.

اگر تراکم پیکسل‌ها از یک حد معینی بیشتر باشد، چشم انسان تنها متوجه تفاوت جزئی در کیفیت صفحه نمایش می‌شود. تراکم پیکسلی یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در کیفیت تصویر محسوب می‌شود. در هر ستون و هر ردیف یک صفحه نمایش، تعداد پیکسل‌های معینی وجود دارند، برای مثال برخی از نمایشگرها دارای رزولوشن 640 × 480 و برخی دیگر 1280 × 720 و یا 1920 × 1080 هستند. به طور مثال رزولوشن 1920 × 1080 به این معنی است که صفحه نمایش دارای عرض 1920 پیکسل و ارتفاع 1080 پیکسل است.

عدد اول نشان‌دهنده تعداد ستون پیکسل‌ها و عدد دوم نشان‌دهنده ردیف پیکسل‌هاست که هر چه تعداد پیکسل‌ها بیشتر باشد وضوح تصویر بالاتر است. یکی دیگر از روش‌های نمایش وضوح تصویر، بیان آن از طریق واحد مگاپیکسل است به این صورت که از طریق ضرب دو عدد اعلامی به یک عدد واحد برای بیان وضوح تصویر می‌رسیم، به طور مثال در مورد رزولوشن 1024 × 1280، می‌توان از عبارت 1.3 مگاپیکسل هم استفاده کرد.

در حال حاضر بیشترین و رایج‌‌ترین کیفیت تصویر در گوشی های پرچمدار QHD و در گوشی های میان رده FHD است که امکان دیدن تصویر را بدون افت کیفیت فراهم می‌سازد.

در تصاویر فرمت‌های استاندارد مختلفی از جمله VGA ،SNGA ،XGA ،WXGA و UXGA وجود دارد که در زیر به همراه قابلیت وضوح نمایش آن‌ها آورده شده است.
استاندارد VGA (Video Graphics Array): قادر به نمایش تصویری با وضوح 640 × 480 پیکسل است.
استاندارد SVGA (Super VGA): قادر به نمایش تصویری با وضوح 800 × 600 پیکسل است.
استاندارد XGA (Extended Graphic Array): قادر به نمایش تصویری با وضوح 1024 × 768 پیکسل است.
استاندارد WXGA (Wide XGA): قادر به نمایش تصویری با وضوح 1365 × 768 پیکسل است.
استاندارد UXGA (Ultra Extended Graphic Array): قادر به نمایش تصویری با وضوح 1600 × 1200 پیکسل است.

همانطور که اشاره کردیم رزولوشن بر روی کیفیت تصاویر تاثیر زیادی دارد هنگامی که رزولوشن ثابت باقی می‌ماند، تغییرات در اندازه صفحه نمایش، روی مقدار نمایش داده شده یک صفحه تأثیر نمی‌گذارد. به عنوان مثال، تفاوتی بین اطلاعاتی که یک صفحه نمایش 15 اینچی و یک صفحه نمایش 17 اینچی نمایش می‌دهند، وجود ندارد. فقط در نمایشگر 17 اینچی شاهد خوانایی بهتر جزئیات تصویر خواهیم بود. رزولوشن دارای انواع مختلفی است که در زیر به آن‌ها اشاره کرده‌ایم.

رزولوشن (QVGA)

این رزولوشن را می‌توان پایین‌ترین رزولوشن موجود در موبایل‌های مدرن دانست که از 320 × 240 پیکسل ساخته شده است. QVGA مخفف (Quarter Video Graphics Array) است و یک چهارم رزولوشن VGA را ارائه می‌دهد. از این رزولوشن معمولاً برای موبایل‌های ارزان قیمت استفاده می‌شود. موبایل‌هایی نظیر HTC Wildfire و Samsung Galaxy Y از این رزولوشن استفاده می‌کنند.

رزولوشن (HVGA)

نصف مقدار VGA را به صفحه نمایش‌های HVGA می‌گویند که از 480 × 320 پیکسل تشکیل شده‌اند. صفحه نمایش گوشی HTC Hero و Smart dido E3510 از این رزولوشن تصویر بهره می‌برند.

رزولوشن (WVGA)

صفحه نمایش‌های WVGA به معنای VGA با پهنای بیشتر است که از 800 × 480 پیکسل ساخته شده‌اند. اپل آیفون 4 که دارای نمایشگر Retina است و همچنین گوشی سامسونگ گلکسی اس از رزولوشن WVGA پشتیبانی می‌کنند.

رزولوشن 720p (HD)

رزولوشن 720p، از 1280 × 720 پیکسل ساخته شده است که به نام HD شناخته می‌شود. HD مخفف (High Definition) به معنای کیفیت بالاست. هر چقدر نمایشگر کوچکتر باشد، در رزولوشن HD تراکم پیکسل‌ها بالاتر می‌رود و تصویر بهتری به کاربر ارائه خواهد کرد. برای مثال روی صفحه نمایش 4.3 اینچی، تراکم پیکسلی 342 پیکسل در هر اینچ است و در صفحه نمایش 4.7، این تراکم پیکسل به 312 پیکسل در هر اینچ کاهش می‌یابد، اما باز هم کیفیت HD را ارائه می‌دهد. اندازه صفحه نمایش با تراکم پیکسل رابطه عکس دارد یعنی هر چه اندازه صفحه نمایش بیشتر می‌شود تعداد پیکسل‌ها کمتر می‌شود. گوشی‌های  Xperia M4 Aqua ،Moto G4 Play و سامسونگ Galaxy J3 2018 دارای این رزولوشن هستند.

رزولوشن 1080p (Full HD)

این رزولوشن با نام Full HD شناخته می‌شود. Full HD از کیفیت بیشتری نسبت به HD برخوردار است و به لحاظ تعداد پیکسل‌ها، صفحات نمایش Full HD از 1920 × 1080 پیکسل تشکیل شده‌اند. گوشی‌هایی که دارای صفحه نمایش پنج اینچی و با رزولوشن Full HD هستند، دارای تراکم پیکسلی در حدود 440 پیکسل در هر اینچ هستند در حالی که در یک صفحه نمایش Full HD پنج و نیم اینچی تراکم پیکسلی به 400 پیکسل می‌رسد.

تعداد پیکسل‌ها در یک گوشی هوشمند Full HD از یک مانیتور Full HD بیشتر است، زیرا در یک نمایشگر کوچک، تراکم پیکسلی بیشتری قرار دارد، بنابراین تصویر نمایش داده شده شفاف‌تر به نظر می‌رسد. رزولوشن گوشی‌هایی مانند سامسونگ 2018 Galaxy A7، سونی Xperia XZ از نوع Full HD هستند.

رزولوشن 1440p (2K)

رزولوشن تصویر این نوع صفحه نمایش، 2560 × 1440 پیکسل است که به نام‌های QHD ،Quad HD یا 2K شناخته می‌شود. QHD مخفف Quad HD بوده که چهار برابر استاندارد HD است. این بدان معنی است که شما می‌توانید رزولوشن و کیفیت تصویر بالاتری را دریافت کنید. در رزولوشن HD به صورت عمودی 720 پیکسل قرار دارد و در QHD، به 1440 پیکسل می‌رسد.

به صورت افقی هم تعداد پیکسل‌ها دو برابر می‌شود؛ یعنی 1280 پیکسل افقی که در رزولوشن HD وجود دارد، در QHD، به 2560 پیکسل افزایش می‌یابد و دو برابر می‌شود. درنتیجه با دو برابر شدن تعداد پیکسل‌های افقی و عمودی، رزولوشن در کل 4 برابر می‌شود. بسیاری از برندهای مطرح مثل سامسونگ، موتورولا، هوآووی از 2K به عنوان استاندارد خود استفاده می‌کنند. از نمونه موبایل‌هایی که از رزولوشن 2K استفاده می‌کنند می‌توان به گوشی سامسونگ Galaxy Note9 و هوآوی Mate 10 اشاره کرد.

رزولوشن 2160p (4K)

دارای رزولوشن 3840 × 2160 پیکسل است و به آن رزولوشن 4k یا اولترا HD نیز گفته می‌شود. همان طور که مشخص است رزولوشن 4K، چهار برابر رزولوشن Full HD است. همان گونه که در مورد QHD دیدیم، 4K نیز به صورت افقی و عمودی دو برابر می‌شود. تعداد پیکسل‌های عمودی از 1080 در Full HD به 2160 در 4K افزایش می‌یابد و تعداد پیکسل‌های افقی نیز از 1920 در Full HD به 3840 در 4K افزایش می‌یابد. عبارت 4K نیز به این دلیل به آن نسبت داده شده که تعداد پیکسل‌های افقی در این رزولوشن حدود 4000 (3840) پیکسل است. گوشی سونی Xperia XZ premium و سونی Xperia Z5 premium از نمونه دستگاه‌هایی هستند که دارای رزولوشن 4K هستند.

رزولوشن 4320p (8K)

این رزولوشن از 7680 × 4320 پیکسل تشکیل شده و به نام 8K شناخته می‌شود، کیفیتی 16 برابر Full HD را فراهم می‌کند. وضوح 8K بزرگ‌ترین و بهترین وضوح تصویر موجود در تلویزیون‌های دیجیتال و دوربین‌های فیلمبرداری دیجیتال خواهد بود. یکی از مزیت‌های اصلی 8K این است که پیکسل‌ها توسط چشم انسان حتی از کمترین فاصله هم قابل تشخیص نیستند.

سخن آخر

در این مقاله تلاش کردیم هر آنچه باید در مورد رزولوشن صفحه نمایش بدانید، توضیح داده شود. در صورتی که همچنان سوالی در رابطه با نرخ وضوح تصویر یا تراکم پیکسلی و مولفه‌های دیگر مشخصات صفحه نمایش دارید از بخش نظرات با ما به اشتراک قرار دهید.

پرسش‌های متداول

نرخ وضوح تصویر یا رزولوشن چه تاثیری روی تراکم پیکسلی دارد؟

وضوح تصویر درواقع یکی از مولفه‌های اصلی سنجش تراکم پیکسلی است.

تراکم پیکسلی چیست؟

تراکم پیکسلی به تعداد پیکسل‌های موجود در هر اینچ از صفحه نمایش اشاره دارد.