نگاهی به تاریخچه اندروید

بیش از یک دهه از عرضه اولین گوشی هوشمند اندرویدی به بازار می‌گذرد؛ گوشی هوشمندی که همراه با اندروید 1 روانه بازار شد. حال اکثر گوشی‌های هوشمند دنیا مجهز به سیستم عامل اندروید شده‌اند و کاربران نیز برای دریافت محصولی با جدیدترین نسخه از سیستم عامل اندروید لحظه‌شماری می‌کنند. یکی از فاکتورهای مهم در محبوبیت و پیشرفت بی‌سابقه این سیستم عامل تصمیم گوگل مبنی بر متن باز بودن اندروید بود. این تصمیم گوگل باعث شد تا اندروید بین سازنده‌های تلفن‌های همراه به محبوبیت فراوانی برسد.

13 سال بعد اکنون ما به دوازدهمین نسخه اندروید رسیده‌ایم. در این مسیر بسیاری از رقبایش مانند Symbian ،Blackberry ،Palm OS ،Web OS و Windows Phone را شکست دهد. به نظر می‌رسد iOS اپل تنها پلتفرمی است که هنوز به عنوان یک رقیب جدی برای اندروید شناخته می‌شود، اما به دلیل متن بسته بودن آن، تنها محصولات سری آیفون اپل به iOS دسترسی خواهند داشت. بیایید نگاهی به تاریخچه سیستم عامل اندروید داشته باشیم و مشاهده کنیم که طی بیش از 10 سال گذشته چه اتفاقاتی برای محبوب‌ترین سیستم‌عامل دنیا رخ داده است. با کالاتیک همراه باشید.

تاسیس اندروید

پروژه اندروید از سال 2003 استارت خورد. این اتفاق قبل از فراگیر شدن واژه گوشی‌های هوشمند بود. درواقع اولین کدهای سیستم عامل اندروید در شرکتی واقع در شهر پالو آلتوی ایالت کالیفرنیای آمریکا نوشته شد. ریچ ماینر، نیک سیارس، کریس وایت و اندی رابین چهار نفر از خالقان اندروید هستند. در آن زمان، رابین بعدها در مورد اندروید گفت که اندروید به توسعه دستگاه‌های هوشمندی منجر خواهد شد که از موقعیت مکانی و ترجیحات مالکش آگاه‌تر باشد.

بعدها رابین در سخنرانی سال 2013 شهر توکیو فاش کرد که سیستم عامل اندروید در ابتدا به منظور بهبود سیستم عامل دوربین‌های دیجیتال توسعه یافت. بعد از کاهش بازار دوربین‌های دیجیتال اندروید به سمت تبدیل شدن به سیستم عاملی برای گوشی‌های همراه سوق پیدا کرد. در سال 2005 فصل مهمی در تاریخ اندروید آغاز شد؛ گوگل شرکت مادر (اندروید) را خریداری کرد. رابین و سایر اعضای موسس به توسعه سیستم عاملی تحت مالکیت جدید پرداختند. بعد از مدتی تصمیم گرفتند که از لینوکس به عنوان هسته اصلی و پایه اندروید استفاده کنند. استفاده از لینوکس باعث شد اندروید به صورت رایگان به تولیدکنندگان تلفن همراه ارائه شود. رابین تا سال 2013 به عنوان رئیس تیم اندروید در شرکت گوگل کار می‌کرد.

فهرست مقالات مرتبط:

• فهرست گوشی هایی که آپدیت اندروید 14 را دریافت می‌کنند
• فهرست گوشی هایی که آپدیت اندروید 13 را دریافت می‌کنند
• فهرست گوشی هایی که آپدیت اندروید 12 را دریافت می‌کنند

لوگوی اندروید

ایرینا بلوک لوگوی اندروید را زمانی که برای گوگل کار می‌کرد، طراحی کرد. ظاهر لوگوی اندروید شبیه ربات بود و رنگ سبز آن نیز به وجود باگ‌ها اشاره داشت. بلوک و گوگل تصمیم گرفتند که ربات اندروید نیز پروژه‌ای متن باز (Open-Source) باشد. این اتفاق باعث شد که شرکت‌های مختلفی لوگو اندروید را باب میلشان تغییر و باز طراحی کنند.

معرفی همه نسخه‌های مهم اندروید تا امروز

اندروید 1.5 کیک فنجانی (CupCake)

از اولین اسم رسمی اندروید تا زمان انتشار نسخه 1.5 (Cupcake) در آوریل 2009 رونمایی نشد. ایده اصلی نامگذاری نسخه‌های اندروید به‌ نام دسرها از آقای رایان گیبسون بود. نسخه Cupcake اندروید نسبت به دو نسخه اولیه از امکانات جدیدی برخوردار شد. این امکانات جدید اکنون جزو بدیهیات هستند اما در آن زمان توانایی آپلود ویدیو در Youtube، چرخش خودکار صفحه نمایش تلفن‌ها و پشتیبانی از کیبوردهای مختلف جزو نوآوری محسوب می‌شد. از گوشی‌هایی که با نسخه اندروید 1.5 عرضه شدند می‌توان به اولین نسخه گلکسی سامسونگ و HTC Hero اشاره کرد.

اندروید 1.6 دونات (Donut)

اندروید 1.6 در تاریخ سپتامبر 2009 منتشر شد. سیستم عامل جدید می‌توانست از اپراتورهای شبکه مبتنی بر CDMA پشتیبانی کند. این قابلیت باعث شد تا گوشی‌های اندرویدی توسط همه اپراتورها در سراسر جهان پشتیبانی شوند. ویژگی‌های دیگر شامل باکس جستجوی سریع (Quick Search Box) و جابه‌جایی سریع بین حالت عکاس، حالت فیلمبرداری و گالری برای دسترسی راحت‌تر به رسانه‌ها بود. اندروید دونات ویجت کنترل سنتر برای مدیریت Wi-Fi، بلوتوث و GPS معرفی کرد. یکی از گوشی‌هایی که همراه با اندروید Donut فروخته شد Dell Streak بود. این گوشی صفحه نمایش بزرگ 5 اینچی داشت.

اندروید 2.0 - 2.1 نان خامه‌ای (Eclair)

گوگل بعد از یک سال نسخه دوم اندروید را با نام نان خامه‌ای (Eclair) معرفی کرد. این نسخه به امکاناتی نظیر پشتیبانی از چندین حساب، تصاویر پس زمینه زنده و ناوبری گوگل مپس مجهز شده بود. موتورولا Droid اولین تلفنی بود که با اندروید 2.0 روانه بازار شد. جالب است بدانید که موتورولا برای استفاده از نام Droid مجبور به پرداخت مبلغی بابت کپی رایت به استودیو فیلمسازی Lucasfilm شد؛ زیرا دروید نام ربات‌های مجموعه جنگ ستارگان است. شرکت موتورولا تا اواخر سال 2016 در نامگذاری گوشی‌های خود از Droid استفاده می‌کرد.

اندروید 2.2 ماست یخ زده (Froyo)

اندروید 2.2 به طور رسمی در می 2010 منتشر شد. گوشی‌های هوشمند با نسخه اندروید 2.2 دارای قابلیتی‌هایی نظیر نقطه اتصال داده (Wi-Fi Hotspot)، اعلان‌های Push از طریق Android Cloud و پشتیبانی از فلش بودند. اولین گوشی هوشمند مبتنی بر این سیستم عامل از سری نکسوس گوگل به نام Nexus One بود که همراه با اندروید 2.1 در اوایل سال 2010 روانه بازار شد. البته این محصول در اواخر همان سال به‌روزرسانی 2.2 را نیز دریافت کرد.

اندروید 2.3 نان دارچینی (Gingerbread)

ورژن 2.3 اندروید سپتامبر 2010 منتشر شد و کاربران این نسخه را تحت آپدیت دریافت کردند. امکانات جدید اندروید 2.3 شامل پشتیبانی از NFC می‌شد. البته NFC تنها برای گوشی‌هایی در دسترس بود که سخت افزار مناسب این قابلیت، برایشان تعریف شده بود. اولین گوشی دارای NFC نیز تلفن همراه گوگل نکسوس S نامیده می‌شد که با همکاری گوگل و سامسونگ به تولید می‌رسید. همچنین با اضافه کردن پشتیبانی از چندین دوربین و چت ویدیو با برنامه Google Talk نیز پیش زمینه‌ای برای معرفی تصاویر سلفی فراهم شد.

اندروید 3.0 شانه عسل (Honeycomb)

نسل سوم سیستم عامل اندروید شاید یکی از نسخه‌های عجیب اندروید باشد. این نسخه در اصل برای تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند با صفحه نمایش بزرگ ساخته و اولین بار در فوریه 2011 همراه تبلت Motorola Xoom معرفی شد. رابط‌ کاربری اندروید 3 برای صفحه نمایش‌های بزرگ بازطراحی شده بود. همچنین نوار اعلان در پایین صفحه قرار می‌گرفت.  Honeycomb ویژگی‌هایی ارائه می‌کرد که نمایشگرهای کوچکتر موجود در گوشی‌های هوشمند در آن زمان نمی‌توانستند مدیریت کنند. البته یکی از مواردی که گوگل تصمیم به ارائه نسخه‌ای از اندروید مخصوص تبلت‌ها گرفت، پاسخی به شرکت اپل بابت عرضه آی‌پد (iPad) بود. به دلیل عدم استقبال کافی از اندروید 3، این پروژه با شکست روبه‌رو شد سپس گوگل تصمیم گرفت بیشتر ویژگی‌هایش را در نسخه اصلی بعدی خود یعنی Ice Cream Sandwich ارائه کند.

اندروید 4.0 بستنی ساندویچی (Ice-Cream Sandwich)

نسخه چهارم اندروید مورخ اکتبر 2011 منتشر شد. گوگل برای این نسخه از ترکیب قابلیت‌های نسخه 2.3 و 3 استفاده کرد. بستنی ساندویچی به امکاناتی مانند لیست مورد علاقه در صفحه نمایش و باز کردن قفل گوشی با استفاده از دوربین جلو مجهز شده بود. این نوع ورود به سیستم بیومتریک از اندروید 4 نشات می‌گیرد. سایر تغییرات قابل توجه Ice-Cream Sandwich شامل پشتیبانی از همه دکمه‌های روی صفحه، ژست‌های حرکتی برای رد کردن اعلان‌ها و برگه‌های مرورگر و توانایی نظارت بر مصرف داده بر بستر تلفن همراه و Wi-Fi است.

اندروید 4.1 - 4.3 جلی‌بین (Jelly Bean)

جلی بین نام اندروید 4.1 تا 4.3 است. اندروید 4.1 در تاریخ ژوئن 2012 عرضه شد. سپس گوگل نسخه‌های 4.2 و 4.3 را به ترتیب در اکتبر 2012 و ژوئیه 2013 منتشر کرد. از امکانات جدید در به‌روزرسانی اندروید 4.1 می‌توان به قابلیت‌های اعلان‌ها (نمایش محتوای بیشتر یا دکمه‌ای عمل کردن)، افزوده شدن برنامه Google Now به عنوان برنامه جستجوگر گوشی‌های اندرویدی و project Butter برای سرعت بخشیدن به انیمیشن‌‌ها و بهبود بازخورد لمسی اندروید اشاره کرد. همچنین دوربین‌های گوشی‌های مبتنی بر این نسخه از اندروید نیز به فناوری HDR مجهز شدند.

اندروید 4.4 کیت کت (KitKat)

اندروید 4.4 اولین نسخه سیستم عاملی که از نام تجاری یک شیرینی استفاده می‌کرد، بود. کیت کت ویژگی‌های جدید زیادی نداشت؛ اما به دلیل بهینه شدن، قابلیت اجرا در دستگاه‌های با سخت افزار ضعیف (512 مگابایت رم) را داشت. بهینه بودن به سازندگان گوشی‌های هوشمند اجازه می‌داد تا از آخرین نسخه اندروید در گوشی‌های ارزانشان استفاده کنند. اولین تلفن هوشمند با اندروید 4.4 نیز گوشی هوشمند نکسوس 5 گوگل بود.

اندروید 5.0 آبنبات چوبی (Lollipop)

اندروید 5 با نام آبنبات چوبی در پاییز سال 2014 معرفی شد و کاملا نسبت به نسخه‌های قبلی متفاوت بود. لالیپاپ اولین نسخه‌ اندرویدی بود که با زبان جدید طراحی ماتریالیست گوگل ساخته شد. برای جذاب‌تر کردن رابط کاربری گوگل از جلوه‌های نور و سایه که حالتی کاغذ مانند را شبیه سازی می‌کرد، کمک گرفت. رابط کاربری نیز دستخوش تغییراتی شد که شامل مواردی مانند بهینه‌تر شدن حالت ناوبری و کامل‌تر شدن نمایش اعلانات در صفحه قفل بود.

نسخه بعدی اندروید یعنی اندروید 5.1 تغییرات بسیاری داشت که می‌توان به پشتیبانی کامل از دو سیم کارت، تماس‌های صوتی با کیفیت HD و افزودن لایه امنیتی جدیدتری اشاره کرد. لایه امنیتی جدید در زمان مفقود شدن یا به سرقت رفتن گوشی فعال می‌شود. با فعال شدن حالت امنیتی جدید، حتی با انجام ریست فکتوری نیز همچنان برای ورود به دستگاه نیاز خواهد بود که وارد حساب کاربری تعریف شده (جیمیل) برای گوشی شد. گوشی هوشمند Nexus 6 و تبلت Nexus 9 گوگل اولین دستگاه‌هایی بودند که با اندروید Lollipop به بازار عرضه شدند.

اندروید 6 مارشمالو (Marshmallow)

نسخه ششم اندروید با کد مارشمالو در پاییز 2015 عرضه شد. اندروید 6 امکانات جدیدی داشت که می‌توان به App Drawer جدید، حالت جدید Google Now، پشتیبانی از حسگر اثر انگشت، پشتیبانی از درگاه شارژ Type-C و معرفی روش پرداخت Android Pay (اکنون به Google Pay تغییر کرده است) اشاره کرد. از گوشی‌های هوشمندی که با اندروید مارشمالو عرضه شدند، می‌توان گوگل Nexus 6P (محصول مشترک هواوی و گوگل) و Nexus 5X (همکاری کمپانی LG با گوگل) و HTC One A9 اشاره کرد.

اندروید 7 نوقا (Nougat)

اندروید نوقا در پاییز 2016 انتشار یافت؛ قبل از معرفی کامل اندروید 7، گوگل آن را اندروید N که اشاره به چیز کیک نیویورکی داشت، می‌نامید. اندروید نوقا کاملا نسبت به نسخه‌های 5 و 6 بهینه و سریع‌تر شده بود. امکانات جدید اندروید 7 شامل بهتر شدن عملکرد مولتی تسکینگ گوشی‌هایی با صفحه نمایش بزرگ، اضافه شدن قابلیت Split Screen و جابجایی سریع بین برنامه‌ها می‌شدند.

گوگل در بخش کدهای اندروید برای سریع‌تر شدن برنامه‌ها و پشتیبانی از Vulkan API برای رندرگیری سه بعدی سریع‌تر از کامپایلر جدیدی به نام JIT استفاده کرد. همچنین به سازندگان اجازه داد که از پلتفرم Daydream VR استفاده کنند. گوگل با انتشار اندروید 7، گوشی‌های پریمیوم و پرچمدار Pixel خود را معرفی کرد. Pixel XL و LG V20 اولین گوشی‌هایی با اندروید 7 بودند که در بازار به فروش می‌رسیدند.

اندروید 8.0 اورئو (Oreo)

اندروید هشت یا اورئو به دومین نسخه این سیستم عامل تبدیل شد که از نشان تجاری یک خوراکی محبوب و معروف استفاده می‌کرد. ماه آگوست سال 2017 زمان معرفی و انتشار نسخه نهایی اندروید 8 بود. اندروید اورئو تغییرات بصری بسیاری به همراه داشت؛ برخی از این تغییرات را می‌توان بازطراحی تنظیمات و پنل دسترسی سریع، پشتیبانی از حالت تصویر در تصویر، نمایش اعلانات جدیدتر، API تکمیل خودکار جدید برای مدیریت بهتر پسوردهای ذخیره شده و دیگر موارد نام برد. گوگل سری جدید گوشی‌های Pixel 2 را همراه با اندروید اورئو عرضه کرد.

اندروید 9.0 پای (Pie)

پروژه اندروید 9 در ابتدا با نام P شناخته می‌شد و بعد از معرفی از سوی گوگل مشخص شد نام نسخه 9 این سیستم عامل اندروید Pie است. اندروید پای قابلیت‌ها و بهبودهای بسیاری به همراه داشت که توانست در تاریخ اندروید به یکی از نسخه‌های مهم تبدیل شود. این امکانات جدید شامل حالت ناوبری (دکمه هوم) می‌شدند. روی صفحه نمایش با کشیدن به سمت بالا منوی گوشی ظاهر می‌شود و برای مشاهده کردن برنامه‌های باز در پس زمینه کافی است انگشت‌تان را به سمت چپ بکشید. همچنین با نگه‌ داشتن انگشت روی هوم و سوایپ کردن به راست می‌توان بین برنامه‌ها به سرعت جابه‌جا شد.

اندروید 9.0 یا پای به قابلیت جدید مدیریت باتری به صورت هوشمند مجهز شده بود. این مدیریت باتری به لطف قابلیت یادگیری ماشینی فراهم می‌شد؛ گوشی هوشمند با بررسی نوع کاربری پیش‌بینی می‌کرد که از کدام برنامه استفاده خواهد شد و کاربر کدام را استفاده نخواهد کرد. مطابق انتظار، اندروید 9.0 پای نیز برای اولین بار در گوشی‌های پیکسل استفاده شد و پس از مدتی نیز شرکت‌های سازنده، محصولاتی مبتنی بر این سیستم عامل را روانه بازار کردند.

اندروید 10

10 سال بعد از معرفی و انتشار سیستم عامل پرطرفدار اندروید، گوگل تصمیم گرفت که دیگر از نام‌ دسرها و شیرینی‌ها استفاده نکند. همچنین لوگو اندروید نیز تغییر پیدا کرد. اندروید Q نام پروژه اندروید 10 بود که تاریخ 3 سپتامبر 2019 به صورت رسمی معرفی و عرضه شد. اندروید 10 پیشرفت‌ها و APIهای جدیدی داشت. این پیشرفت‌ها شامل پشتیبانی از گوشی‌های تاشو، حالت تاریک سراسری، کنترل‌های حرکتی و منوی اشتراک گذاری جدید، ویژگی پاسخ هوشمند برای همه برنامه‌های پیام رسان و کنترل بیشتر دسترسی‌های اپلیکیشن‌ها بود.

اندروید 11

اندروید 11 در تاریخ 8 سپتامبر 2020 عرضه شد. اندروید 11 قابلیت‌های زیادی را به گوشی‌های اندرویدی اضافه کرده است که می‌توان به دسته‌بندی جدید اعلان مکالمه‌ها، ذخیره نوتیفیکیشن‌های ارسالی در بازه 24 ساعته، رکوردر صفحه نمایش پیش فرض و اضافه شدن بخش جدید برای کنترل لوازم خانگی هوشمند اشاره کرد. البته برخی از گوشی‌های جدید پیکسل ویژگی‌های انحصاری جدیدی نیز دارند؛ با استفاده از هوش مصنوعی و قابلیت یادگیری ماشین تصمیم می‌گیرد تا چه برنامه‌ای در داک گوشی نمایش داده شود.

گوگل در زمان انتشار اندروید 11 از مجسمه این نسخه هم به صورت فیزیکی و هم به صورت دیجیتالی در گوشی‌های هوشمند رونمایی کرد. همچنین چندین ایستراگ (Easter Egg) شامل دستور پخت کیک Red Velvet نیز داخل سیستم اندروید قرار داده است.

اندروید 12

آخرین نسخه در دسترس (در زمان نگارش مقاله) سیستم عامل اندروید نسخه 12 است. اندروید 12 برای اولین بار در تاریخ 18ام فوریه به صورت پیش نمایش برای توسعه دهندگان رونمایی شد. بر اساس گمانه زنی‌هایی کد پروژه اندروید 12 Snow Cone نام داشت، اما گوگل مانند قبل از 12 خالی استفاده کرد. اندروید 12 به طور رسمی در 19 اکتبر 2021 همراه سری پیکسل 6 عرضه شد. از مهم‌ترین تفاوت‌هایی که مشاهده خواهید کرد، باز طراحی کامل رابط کاربری است.

گوگل رابط کاربری پویاتر و جذاب‌تری ساخته که آن را Material You می‌نامد. از قابلیت‌های این آپدیت بزرگ می‌توانیم به ست کردن رنگ محیط منو با والپیپر گوشی، ویجت‌های فراوان و کارآمد، بزرگتر شدن پنل تنظیمات سریع برای راحتی بیشتر کاربر، پویاتر شدن محیط تنظیمات رابط کاربری و انیمیشن‌های روان‌تر اشاره کنیم. همچنین پیشرفت‌های جزئی دیگری نیز دیده می‌شود که می‌توانیم Scrollable Screenshot، نوار اعلانات زیباتر، جستجوی برنامه‌ها، اشتراک گذاری وای فای با دیوایس‌های اطراف و حالت One Handed Mode را نام ببریم.

اندروید 13

اندروید 13 در زمان نگارش مقاله در حالت بتا برای گوشی‌های پیکسل قرار دارد. اما می‌توان انتظار داشت که تا ماه آگوست 2022 بتاهای مختلفی برای دیوایس دیگر منتشر شود. همانطور که در بتاهای مختلف دیده می‌شود، اندروید 13 امکانات فراوانی دارد. برخی از این ویژگی‌های جدید را می‌توان پشتیبانی از کدک صوتی LE و به‌روز شدن ویجت پخش موسیقی نام برد. همچنین قابلیت اتصال خودکار دیوایس‌های اطراف نیز به اندروید 13 اضافه خواهد شد.

سخن آخر

اندروید راه طولانی را برای تبدیل شدن به محبوب‌ترین سیستم عامل جهان طی کرده است. اندروید در 70 درصد از گوشی‌ها، تبلت و ساعت‌های هوشمند سراسر جهان دیده می‌شود. کمپانی بزرگ گوگل همچنان به توسعه و پشتیبانی از سیستم عامل اندروید ادامه خواهد داد. یکی از دلایلی که اندروید را فراگیر کرد می‌توان به متن باز بودن این سیستم عامل اشاره کرد که به دیگر شرکت‌ها اجازه داد اندروید را مطابق میلشان تغییر و توسعه دهند. در این مقاله نگاهی به تاریخچه سیستم عامل محبوب اندروید داشتیم و از نسخه‌های مختلف اندروید صحبت کرده‌ایم. امیدواریم مقاله تاریخچه اندروید خوشتان آمده است. همچنین می‌توانید نظرات و پیشنهاد‌هایتان را برایمان کامنت کنید.

پرسش های متداول

سیستم عامل اندروید در چه سالی معرفی و عرضه شد؟

اندروید همزمان با گوشی موبایل T-Mobile G1 در تاریخ سپتامبر 2008 معرفی و عرضه شد.

آیا سیستم عامل اندروید به‌صورت متن باز است؟

بله. گوگل برای اینکه سازندگان و توسعه‌دهندگان بتوانند آزادی عمل بیشتری در زمان ساخت محصولات خود داشته باشند، اندروید را به‌صورت متن باز ارائه داده است.